Powrót do aktualności

Światowy Dzień Ludzi chorych na Autyzm

21 kwietnia 2023

CZYM JEST AUTYZM? AUTYZM - nazwa pochodząca od greckiego słowa autós oznaczającego „sam”. Pionierami zajmującymi się zagadkowym zaburzeniem autystycznym są – Leo Kaner i Hans Asperger, którzy niezależnie od siebie opublikowali pierwsze opisy tego zaburzenia. Publikacje Kanera z 1943 r. i Aspergera z 1944 r. zawierały szczegółowe opisy przypadków wyjaśniających zaburzenia. Już wtedy: Kaner swój główny wniosek formułuje w postaci śmiałego stwierdzenia – należy założyć, że dzieci te przyszły na świat z wrodzoną nieumiejętnością tworzenia podstawowych, biologicznie uwarunkowanych kontaktów z ludźmi, podobnie jak dzieci, które przychodzą na świat z wrodzonym upośledzeniem fizycznym lub intelektualnym. Asperger próbował powiązać autyzm z normalną zmiennością cech osobowości i inteligencji. Unikatowe podejście do rozumienia autyzmu opisywał: wynikiem tego zaburzenia są znaczne i charakterystyczne trudności integracji społecznej. Nieumiejętność zintegrowania się z grupa społeczną jest najbardziej dobitną cechą zaburzenia. Zadziwiająca jest kompensacja deficytu komunikacyjnego szczególnymi zdolnościami i oryginalnością myślenia. Zarówno L. Kaner jak i H.Asperer byli zgodni co do osobliwego charakteru komunikowania się dzieci z autyzmem i trudności w adaptacji społecznej. Dziś naukowcy twierdzą, że autyzm nie jest zaburzeniem jednolitym co do etiologii i obrazu klinicznego, jak początkowo sądzono. Autyzm zawiera szerokie spektrum przypadków o różnej głębokości zaburzeń i bardzo zróżnicowanym nasileniu poszczególnych objawów. Do tej pory objawy charakterystyczne dla dzieci z zaburzeniami autystycznego spektrum dotyczyły trzech sfer rozwojowych:  umiejętności społecznych,  komunikowania się z otoczeniem,  sztywnych wzorców zachowań. Od 1 stycznia 2022 r. Według ICD-11 podstawą diagnozy nie jest triada zachowań autystycznych, a tylko 2 główne grupy objawów – diada:

  1. trudności w nawiązywaniu i podtrzymywaniu interakcji społecznych i komunikacji społecznej.
  2. skłonności do ograniczonych, nieelastycznych, powtarzalnych wzorców zachowań, czynności i zainteresowań, które są wyraźnie nietypowe lub nadmierne dla danej osoby.
W klasyfikacji oddzielono dzieci ze spectrum autyzmu, które mają słabe natężenie objawów z prawidłowym rozwojem intelektualnym aż po duże ograniczenia i zaburzenia rozwoju intelektualnego. Badania na temat autyzmu prowadzone są niezmiennie, a kontrowersje w diagnozie nie milkną. Zdarza się, iż zbyt szybko postawiona diagnoza bez obrazu pełnego i różnicowania objawów staje się „Łatką” dla dziecka natomiast często nie dotykając sedna sprawy. Organizm ludzki jest skomplikowany i winniśmy mu przyglądać się i wspierać aby ewentualne zaburzenia czy opóźnienia w rozwoju dziecka odpowiednio stymulować i nadrabiać. Sama diagnoza powinna być wnikliwa i przeprowadzana przez zespół specjalistów. Jak obserwować i wspierać rozwój dziecka? Zazwyczaj opóźnienie rozwoju mowy jest pierwszym objawem wywołującym niepokój rodziców. Natomiast to nie rozwijanie języka dziecka jest najważniejsze, ponieważ często zapominamy i pomijamy etapy poprzedzające mowę. Kompetencje komunikacyjne są wstępem do komunikacji społecznych i rozwoju języka, zaburzenia komunikowania się wynikają z braku kompetencji komunikacyjnych np. u dzieci autystycznych. A więc my jako rodzice i specjaliści powinniśmy nastawić się na rozwijanie kompetencji komunikacyjnych już od pierwszego miesiąca życia który zaczyna się od kontaktu wzrokowego. Ok. 3 m.ż. powinniśmy zauważyć uśmiech społeczny czyli odwdzięczanie się grymasem uśmiechu. Wymiana spojrzeń między matką a niemowlęciem są podobne do wzorów występujących podczas konwersacji u osób dorosłych. Badacze twierdzą, że jest to mechanizm wrodzony przygotowujący dziecko do obustronnej wymiany społecznej. Z każdym miesiącem dziecko coraz bardziej komunikatywne, obserwuje swoich najbliższych i otaczający świat. Powinien zwracać uwagę na przedmioty ale i na twarz dorosłego, rozróżniając osoby bliskie od nieznajomych czy reagując na dźwięki, sam również je wydaje. Ok. 9 m. ż rozwija się wspólne pole uwagi czyli umiejętności dziecka do kierowania uwagi dorosłych na zewnętrzny cel np. wskazywanie palcem czy podnoszenie zabawki a w dalszej kolejności przynoszenie przedmiotu, żeby go komuś pokazać. Dziecko zaczyna zaczepiać osobę dorosłą i dopomina się o uwagę lub zabawkę. Następnie dziecko zaczyna kiwać głową w geście sprzeciwu, płacze gdy rodzic wychodzi, zaczyna powtarzać proste dźwięki lub wyrazy. W 12 miesiącu staje się coraz bardziej samodzielne, zaczyna coraz śmielej eksplorować otoczenie, wypowiadać słowa oraz naśladować zachowania. Potrafi bawić się zabawkami, ekspresja jest już bardzo widoczna, więc zabawa z dorosłym również jest coraz bardziej tematyczna i świadoma. W następnych miesiącach samodzielność dziecka coraz bardziej jest widoczna, jego komunikacja jest kierowana, obserwuje otoczenia i reaguje na nie, ucieka do opiekuna w nowych sytuacjach, dokładnie różnicuje znane osoby od obcych, jest zainteresowane innymi dziećmi. Potrafi biegać, skakać, wchodzić i schodzić po schodach, pić z otartego kubka, jeść samodzielnie itp. Rozwój każdego dziecka może różnić się od większości ale nie zawsze może świadczyć to o zaburzeniach ze spectrum autyzmu. PAMIĘTAJ podobny obraz mogą prezentować dzieci które nadużywają multimediów lub lękowe, potrzeba jest wtedy wnikliwa diagnoza różnicowa. JEŻELI PAŃSTWA DZIECKO:
  • NIE PATRZY NA WAS
  • NIE REAGUJE NA SWOJE IMIĘ
  • UNIKA PRZYTULANIA
  • NIE WYRAŻA EMOCJI (MA OGRANICZONA MIMIKĘ)
  • OBSERWUJE CZĘŚCIEJ PRZEDMIOTY NIŻ LUDZI
  • NIE PODAJE ZABAWEK I NIE WSKAZUJE PRZEDMIOTÓW
  • BAWI SIĘ W SAMOTNOŚCI, NIE BAWI SIĘ WE WSPÓLNE ZABAWY TYPU „A KU KU” ORAZ ZABAWY NA NIBY „KARMIENIE MISIA, USYPIANIE LALKI”
  • JEGO ROZWÓJ MOWY JEST OPÓŹNIONY
  • NIE ROZUMIE EMOCJI INNYCH
  • STRONI OD INNYCH RÓWIEŚNIKÓW
  • NIE AKCEPTUJE ZMIAN
  • NIEADEKWATNIE REAGUJE PŁACZEM LUB ŚMIECHEM
  • JEST NAD I PODWRAŻLIWE NA DŹWIĘK, ŚWIATŁO, DOTYK

ZGŁOŚ SIĘ do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej (PPP) w waszym rejonie. Nie potrzebujecie Państwo skierowania trzeba tylko umówić się na wizytę można to zrobić telefonicznie – najlepiej umówić się na pierwszą wizytę do psychologa. W placówce zostanie poprowadzona diagnoza rozwoju Waszego dziecka, a w razie potrzeby dziecku zostaną wydane stosowne dokumenty.

Ponadto należy wiedzieć, że Wasze dziecko może korzystać z uprawnień i świadczeń przysługujących osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom. W tym celu dziecko musi mieć orzeczenie o niepełnosprawności. Dokumenty te są wydawane przez powiatowe zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności (w miastach na prawach powiatu są to miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności). Jeżeli niepokoi Państwa rozwój własnego dziecka na stronie www.badabada.pl dostępne jest w wersji online narzędzie M-CHAT-R przeznaczone dla dzieci w wieku 16 do 30 miesięcy. Narzędzie to zostało stworzone w celu oceny ryzyka wystąpienia zaburzeń ze spektrum autyzmu i pozwala na wstępną ocenę prawidłowości rozwoju dziecka w zakresie rozwoju społecznego oraz umiejętności komunikowania się. Opracowanie: Izabela Wojtas- psycholog Źródło:http://poradnia.gliwice.pl/wp-content/uploads/2013/01/przewodnik.pdf, www.badabada.pl